Η Άκρα Δεξιά δεν είναι πια ένα νέο φαινόμενο. Από παιδί της οργής και της συγκυρίας, μετατρέπεται σε ισχυρή ευρωπαϊκή πολιτική δύναμη. Μαγνητίζει μεγάλο μέρος των λαϊκών στρωμάτων. Βάζει την ατζέντα και το λεξιλόγιο στο στόμα της Κεντροδεξιάς. Ταυτοτικά ή εθνικά ζητήματα, όπως το Brexit ή η προσφυγική κρίση λειτουργούν ως επιταχυντές, που φέρνουν στην εξουσία προσωπικότητες-καρτούν.
Το ευρωπαϊκό παρελθόν δεν είναι “αθώο” απέναντι στους εξτρεμιστές. Τα ευρωπαϊκά σύνορα, αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση θεμελιώθηκαν πάνω σε εκατομμύρια θύματα του ολοκληρωτισμού και του φασισμού. Ο εθνικισμός ήταν και παραμένει ο σκελετός στη ντουλάπα, που αποκαλύπτεται με κάθε κρίση, όπως οι νεότεροι ζούμε από το 2008 μέχρι σήμερα.
Στη Μ. Βρετανία κέρδισε τις εκλογές ένα αντιευρωπαϊκό κόμμα, οι Τόρις του Μπόρις Τζόνσον, που δεν ανήκουν καν στην οικογένεια των Χριστιανοδημοκρατών, αλλά στο ίδιο γκρουπ με την “Ελληνική Λύση’, μαζί με άλλα 7 ακροδεξιά κόμματα. Στην Ισπανία το ξενοφοβικό και αντι-καταλανικό Vox αναδείχθηκε τρίτο κόμμα, στη Γερμανία το AfD επελαύνει ενώ η Άνγκελα Μέρκελ τελεί υπό καθεστώς ομηρίας, πιεζόμενη από τους ολοένα και πιο δεξιούς Βαυαρούς Χριστιανοκοινωνιστές. Το Αυστριακό Λαϊκό Κόμμα του Σεμπάστιαν Κουρτς, μέχρι το ολλανδικό κεντροδεξιό-φιλελεύθερο κόμμα του Μαρκ Ρούτε, υιοθετούν ακραία ξενοφοβική ρητορεία για να κερδίσουν τις εκλογές. Η υποκριτική στάση του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος απέναντι στον Ορμπάν επιβεβαιώνει την καθέλκυση της Δεξιάς από την Ακροδεξιά.
Η προσφυγική κρίση αναδεικνύει και την εσωτερική διαίρεση της ελληνικής Δεξιάς. Δύο πρώην Πρόεδροι της Νέας Δημοκρατίας, Σαμαράς και Πλακιωτάκης, εν χορώ με μια χούφτα νέους βουλευτές μιλούν ανοιχτά για λαθροεποικισμό της χώρας, ξερονήσια και λαθροεπιδρομή. Η Νέα Δημοκρατία βαφτίζει το πρόβλημα αμιγώς ‘μεταναστευτικό’, αποτινάσσοντας – επικοινωνιακά – την υποχρέωση της Ελλάδας να τηρήσει το ανθρωπιστικό δίκαιο. Ο όρος “λαθρομετανάστης”, που έχει καταδικαστεί από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Κομισιόν και θεωρείται προσβλητικός και μειωτικός, χρησιμοποιείται κατά κόρον από μέλη της Κυβέρνησης και την Κοινοβουλευτική της Ομάδα.
Στην Ελλάδα υπήρχε πάντα ακροδεξιός θύλακας. Αλλά επιβίωνε παρασιτικά σε διάφορους πολιτικούς χώρους. Η ΕΠΕΝ, η βασιλόφρων Εθνική Παράταξη, το ΛΑΟΣ, οι Ανεξάρτητοι Έλληνες, σήμερα η “Ελληνική Λύση” υιοθέτησαν κατά καιρούς παρεμφερείς ή και ταυτόσημες ερμηνείες με την Χρυσή Αυγή για θέματα ελληνικότητας, καθαρότητας, εθνικής κυριαρχίας. Το ΛΑΟΣ τροφοδότησε τη Νέα Δημοκρατία με στελέχη, από την οποία ξεπήδησαν οι Ανεξάρτητοι Έλληνες, που “εξωραϊστηκαν” μέσα από την παρά φύσιν συγκυβέρνηση με τον ΣΥΡΙΖΑ. Η παραστρατιωτική οργάνωση της Χρυσής Αυγής βρήκε παράθυρο ευκαιρίας μετά το 2010 να διεισδύσει στον Δήμο Αθηναίων και από εκεί στα έδρανα της Βουλής και της Ευρωβουλής, εκμεταλλευόμενη την οικονομική κρίση, τις μεταναστευτικές ροές και την αμφίθυμη στάση της Πολιτείας απέναντί της, μέχρι την δολοφονία Φύσσα.
Όμως στην περίπτωση της ΧΑ, υπάρχουν μερικά χρήσιμα διδάγματα. Η Πολιτεία και το πολιτικό σύστημα, παρά τα επιμέρους παραθυράκια που κατά καιρούς άνοιξαν, επιβεβαίωσαν ότι η απαγόρευση της χρηματοδότησης, η αποβολή απο την αίθουσα της Βουλής, η θεση της ΧΑ στο εδώλιο του κατηγορουμένου βοήθησαν στο να απομονωθεί, να καταδειχθεί η παραστρατιωτικη της οργάνωση, η σχέση με διάφορα κυκλώματα παρανομίας και τελικά, να μείνει εκτός Βουλής.
Η επείγουσα και πιεστική κατάσταση που δημιουργεί το προσφυγικό στις τοπικές κοινωνιες ή στις διεθνείς μας σχέσεις δεν θα γίνει πιο εύκολη, αν κόμματα, ΜΜΕ, εποπτικές αρχές, διεθνείς και εγχώριες ανθρωπιστικές οργανώσεις κλείνουν τα αυτιά στον διχαστικό και ακροδεξιό λόγο. Αν ο φόβος για τον “ξένο” ή τον “άλλο” στρογγυλοκάτσει στο σαλόνι μας, ως δήθεν “ευρωπαϊστής” μουσαφίρης, κινδυνεύουμε να μολύνουμε ξανά – και ίσως χειρότερα – την πολιτική και κοινωνική μας ζωή και να διχαστούμε σε μια περίοδο που η εθνική ενότητα είναι ιδιαίτερα σημαντική.
* Άρθρο στην Κυριακάτικη KONTRA, 22/12/2019