To Κίνημα Αλλαγής μέχρι σήμερα στηρίζει τις επιλογές της κυβέρνησης και των επιστημόνων σε ό,τι αφορά τους τρόπους αντιμετώπισης του κορονοϊού. Συμφωνείτε με τις πολιτικές της κυβέρνησης για να παραμείνει η οικονομία και η κοινωνία όρθια;
Στις κρίσιμες ώρες οι κοινωνίες πρέπει να ενώνονται. Τον εθνικό διχασμό που πυροδότησαν οι άλλοι, όταν εμείς βρεθήκαμε με την καυτή πατάτα της χρεοκοπίας του 2009, δεν θα αφήσουμε να ξαναβγεί από την ντουλάπα. Αυτό σημαίνει πατριωτικό και λαϊκό κόμμα, εξάλλου. Προφανώς στηρίζουμε κάθε μέτρο που επεξεργάζονται οι αρμόδιοι ειδικοί. Το “μένουμε σπίτι” είναι κυριολεκτικά στάση ζωής με όσα ζούμε. Αλλά δεν θα σταματήσουμε να προτείνουμε βελτιώσεις, προσθήκες, να επισημαίνουμε κενά ή το έλλειμμα διαφάνειας που βλέπουμε στις απογευματινές εξαγγελίες του κυβερνητικού επιτελείου σε ο,τι αφορά τη θωράκιση του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Όπως και δεν θα δώσουμε κανένα συγχωροχάρτι σε αποφάσεις που θα διευκολύνουν απολύσεις ή καταπάτηση εργασιακών δικαιωμάτων σε δύσκολους καιρούς. Όλοι μας θέλουμε την κοινωνία όρθια, αλλά δεν συμφωνούμε στη συνταγή. Αν δεν αλλάξει η οικονομικη διακυβέρνηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο και δεν μπει η γερμανοκίνητη λιτότητα στο συρτάρι, δύσκολα οι εθνικές κυβερνήσεις θα ανταποκριθούν στο οικονομικό τσουνάμι που έρχεται. Δεν αρκεί ούτε η ποσοτική χαλάρωση ούτε τα χαμηλά επιτόκια. Θέλουμε ένα ευρωπαϊκό σχέδιο Μάρσαλ, αλλιώς θα χαθούν θυσίες μιας δεκαετίας.
Το Εθνικό Σύστημα Υγείας ήταν στα όριά του και προ… κορονοϊού. Τώρα ελπίζουμε να μην αυξηθούν οι ασθενείς που χρειάζεται να νοσηλευτούν. Πρόκειται για «κληρονομιά» του ΠΑΣΟΚ. Ωστόσο ως παράταξη που κυβέρνησε, φέρετε ευθύνη για την κατάστασή του;
Έχουμε τρία δύσκολα και καθόλου ευχάριστα δεδομένα. Πρώτον, η πρωτοβάθμια περίθαλψη είναι σε κακή κατάσταση, αφού ούτε τα πολυδιαφημισμένα ΤΟΜΥ του ΣΥΡΙΖΑ δούλεψαν ούτε η ΝΔ ασχολήθηκε όσο κυβερνά. Τα μνημόνια έχουν αφήσει βαριά σκια στη δημόσια υγεία με τεράστιες ελλείψεις σε εξοπλισμό, υποδομές, προσωπικό. Δεύτερον, η υγεία των Ελλήνων τα χρόνια των μνημονίων χειροτέρεψε λόγω άγχους και κακής διατροφής. Χωρίς ένα οργανωμένο σύστημα πρόληψης βασισμένο στον οικογενειακό γιατρό, όπως αυτό της Ισπανίας, το ΕΣΥ απαξιώθηκε, με αποτέλεσμα αφενός να προστρέχουν οι πολλοί στα ιδιωτικά νοσοκομεια αφετέρου περίπου το ¼ των Ελλήνων να μην έχουν καμία υγειονομική περίθαλψη. Τρίτον δεν προωθήθηκαν μεταρρυθμίσεις που ξεκίνησε το ΠΑΣΟΚ, όπως ο οικογενειακός γιατρός, η τηλεϊατρική, η ενίσχυση της πρωτοβάθμιας υγείας, με αποτέλεσμα σε μια μεγάλη κρίση, όπως η σημερινή, να είμαστε αρκετά ευάλωτοι. Η αλήθεια είναι ότι κάθε φορά που το ΠΑΣΟΚ παρέδιδε ένα οργανωμένο σύστημα υγείας, η Νέα Δημοκρατία του “άλλαζε τα φώτα”, όπως την περίοδο 2004-2009. Σίγουρα όμως θα έπρεπε να ήμαστε πιο τολμηροί σε καιρούς που μπορούσαμε.
Λάθη στην διαχείριση της κρίσης από την κυβέρνηση «βλέπετε»; Ήταν λάθος η καθυστέρηση να επιβληθούν περιοριστικά μέτρα στο κλήρο;
Δεν είναι η ώρα της εύκολης κριτικής. Τώρα έρχεται ένα τεράστιο παλιρροϊκό κύμα πάνω μας και πρέπει να επιβιώσουμε. Όταν αποτραβηχτεί θα κάνουμε απολογισμό. Όταν ένας λαός δείχνει τόση πειθαρχία και αυτοπεριορίζεται, οι πολιτικοί του πρέπει να γίνουν χρήσιμοι. Ας βάλουμε όλοι το λιθαράκι μας στην εθνική προσπάθεια, προτείνοντας και επισημαίνοντας τα κενά. Ένα από αυτά, ήταν προφανώς και η καθυστερημένη απαγόρευση των συναθροίσεων στις εκκλησίες. Κάποιοι άργησαν να καταλάβουν ότι για να υπάρχουν εκκλησίες πρέπει να υπάρχουν πρώτα πιστοί.
Το κόμμα σας εισηγήθηκε την ανάπτυξη του «Δικτύου Πρώτης Γραμμής» για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Ποια είναι η φιλοσοφία γύρω από αυτή την σκέψη και με ποιον τρόπο μπορεί να υλοποιηθεί;
Τόσο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας όσο και οι χώρες που αντιμετωπίζουν με επιτυχία την πανδημία, βλέπε Γερμανία, Νότια Κορέα, συστήνουν την διάδοση του τεστ. Περισσότερα τεστ ίσον περισσότερη γνώση, άρα μεγαλύτερη πρόληψη και προσαρμογή του ΕΣΥ σε ασφαλή δεδομένα. Προτείναμε σε κάθε υγειονομική περιφέρεια να δημιουργηθούν κινητά συνεργεία που θα κάνουν το τεστ σε πολίτες στα σπίτια τους. Σε αυτό πρέπει να βάλει πλάτη και ο ιδιωτικός τομέας και φυσικά, να καλυφθεί το υψηλό κόστος του τεστ από τον ΕΟΔΥ.
Παράλληλα και σχεδόν ταυτόχρονα με την εξάπλωση του κορονοϊού εντός συνόρων, μετανάστες στον Έβρο επιχειρούν να πατήσουν… Ελλάδα με τα επεισόδια στις Καστανιές να είναι σχεδόν καθημερινά. Η μετατροπή του προσφυγικού – μεταναστευτικού ζητήματος σε ελληνοτουρικό ζήτημα σας προβληματίζει; Τι προτείνετε;
Δεν θεωρώ ότι ο Ερντογάν θέλει να το μετατρέψει σε διμερές ζήτημα, το αντίθετο. Όσα συμβαίνουν στον Έβρο – στο καλύτερα φυλασσόμενο τμήμα των συνόρων μας – εξυπηρετούν τη στρατηγική της πίεσης προς την ΕΕ για περισσότερα χρήματα και διατήρησης της γεωπολιτικής του σημασίας. Όμως η Ελλάδα σηκώνει το βάρος ενός ωμού γεωπολιτικού εκβιασμού, άρα πρέπει να ενισχυθεί στην φύλαξη, να μπορεί να στείλει πίσω στην Τουρκία όσους προηγουμένως έχει μεταφέρει στην ελληνική ενδοχώρα και να διεκδικήσει κοινούς ευρωπαϊκούς κανόνες σε όλα τα στάδια της διαδικασίας – υποδοχή, ταυτοποίηση, φιλοξενία, ενσωμάτωση ή επιστροφή. Χωρίς ευρωπαϊκή αλληλεγγύη δεν λύνεται το πρόβλημα.
Από αναπληρωτής γίνατε γραμματέας πριν από λίγες ημέρες. Αναβαθμισμένος ρόλος με πιο αυξημένες υποχρεώσεις και ποιες προτεραιότητες;
Μεγάλη η τιμή, μεγάλη και η πρόκληση μέσα σε ένα τόσο αντίξοο περιβάλλον λόγω κορονοϊού. Από την άλλη όμως, είναι μια μεγάλη ευκαιρία να δώσουμε έμφαση στην ψηφιακή επικοινωνία, να εκσυγχρονίσουμε τα μέσα μας, να απευθυνθούμε σε κοινά που προηγουμένως δεν μας άκουγαν. Ευτυχώς υπάρχουν πολλοί ικανοί επαγγελματίες, αλλά και εθελοντές στον Τομέα Επικοινωνίας και στο Γραφείο Τύπου, αλλά και ένα κόμμα που έχει ιστορία, προτάσεις και πρόσωπα να αναδείξει.
Ξέρετε, στα «πηγαδάκια» αναφέρουν πως η Φώφη Γεννηματά δείχνει έμπρακτα την εμπιστοσύνη της στην νέα γενιά, επιλέγοντας νέους ανθρώπους ως συνεργάτες αλλά δεν μπορεί να πείσει τους νέους στην κάλπη. Με ποιον τρόπο θα πετύχετε να αυξήσετε την επιρροή σας στα νεανικά κοινά;
Όσοι γεννήθηκαν από το 1996 και μετά δεν πρόλαβαν Ανδρέα Παπανδρέου, θυμούνται αμυδρά τον Σημίτη και οι βασικές τους αναμνήσεις από το ΠΑΣΟΚ συνδέονται με την κρίση του 2009. Το να κάνουμε το ΠΑΣΟΚ vintage ή “ορθόδοξο” – όπως γίνεται στα social media – δεν αρκεί για να μας πιστέψουν πολιτικά οι νέοι. Θέλουν μια νέα γλώσσα, νέα μέσα και εργαλεία συμμετοχής για να έρθουν κοντά μας. Θα το παλέψουμε, να είστε βέβαιος.
Ο κορονοϊός πόσο αλλάζει την ατζέντα της επικείμενης συνδιάσκεψης του ΚΙΝΑΛ;
Αν η καραντίνα διαρκέσει πολύ, θα πρέπει να σκεφτούμε φθινοπωρινές ημερομηνίες. Εξάλλου, ο κόσμος μετά τον ιό θα είναι διαφορετικός. Το μόνο βέβαιο είναι οτι ο ρόλος του κράτους, η ενίσχυση των δημόσιων αγαθών, η δημοσιονομική επέκταση, η παραγωγικότητα της εργασίας, η κλιματική αλλαγή θα εξακολουθούν να είναι στο τραπέζι διαλόγου της σοσιαλδημοκρατίας. Αυτήν την φορά όμως, ο λόγος μας θα έχει μεγαλύτερη βαρύτητα, αφού θα έχουν καταρριφθεί και τα τελευταία επιχειρήματα των οπαδών της λιτότητας.
*Συνέντευξη στην “Μακεδονία της Κυριακής”, 29.03.2020