Δύσκολα μπορεί να φανταστεί κανείς τη ζωή του χωρίς το Διαδίκτυο. Πλέον, μια τεράστια γκάμα υπηρεσιών και δραστηριοτήτων, που περιλαμβάνουν την εργασία, την κατανάλωση, την επαφή με το Δημόσιο, τις οικονομικές συναλλαγές, πολιτιστικά αγαθά, την εκπαίδευση, την έρευνα, τις διαπροσωπικές επαφές, ακόμη και την πολιτική προπαγάνδα, γίνονται (και) online.
Η πανδημία επιτάχυνε την μετεξέλιξη πολλών και την ανάπτυξη νέων δυνατοτήτων, αλλά και τη μαζική συμμετοχή των πολιτών σε αυτές. Μια επιστημονική κοινότητα πχ, που δεν θα ήταν συνδεδεμένη δεν θα μπορούσε ποτέ να παραγάγει γνώση, καινοτομία και πληροφορία, πολύ δε περισσότερο να ανακαλύψει και να διαθέσει το νέο εμβόλιο κατά του κορονοϊού μόλις σε 8-9 μήνες.
Σήμερα, η πρόσβαση στην Κοινωνία της Πληροφορίας, όπως περιγράφεται στο πρωτοποριακό για την εποχή του Άρθρο 5Α του Συντάγματος είναι βασικό αγαθό και αναγκαία συνθήκη για την ανάπτυξη της προσωπικότητας και συμμετοχής στην κοινωνική και οικονομική ζωή για κάθε πολίτη. Από την πλευρά του πλέον το κράτος είναι υποχρεωμένο να εγγυάται τη συμμετοχή καθενός στην ψηφιακή ζωή, να εξασφαλίζει δίκτυα, υποδομές και χρεώσεις που να την διευκολύνουν. Και εδώ αρχίζει η ελληνική “ιδιαιτερότητα”.
Σύμφωνα με τα στοιχεία των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας, η χρήση δεδομένων αυξήθηκε κατά 61% το δεύτερο τρίμηνο του 2020 έναντι του ίδιου διαστήματος το 2019. Λογικό, αφού η ζήτηση για υπηρεσίες delivery, τηλεκπαίδευσης, τηλεργασίας και ψυχαγωγίας εκτινάχθηκαν. Ταυτόχρονα όμως, σύμφωνα με έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού, η Ελλάδα είναι η πιο ακριβή χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση στη χρέωση δεδομένων πλοήγησης και σε προγράμματα απεριόριστων κλήσεων. Λογικό, αφού πληρώνουμε έξι φορές πιο ακριβά όταν βλέπουμε ένα βίντεο υψηλής ανάλυσης (HD) και στα συμβόλαια κινητής τηλεφωνίας παρέχονται πολύ λιγότερα GigaByte και λεπτά ομιλίας.
Αν κάποιος κάνει μια έρευνα αγοράς, θα δει ότι οι τρεις μεγάλες εταιρείες κινητής τηλεφωνίας έχουν εναρμονίσει τις προσφορές τους και μόνο αν αποφασίσει κάποιος να αλλάξει εταιρεία, τότε ενεργοποιούνται τα αντανακλαστικά τους και παρέχουν προσφορές. Μοναδική ελληνική πατέντα είναι ότι επιλέγουν να κλείνουν προφορικά συμφωνίες με τους καταναλωτές στο τηλέφωνο, κρύβοντας αρκετές φορές λεπτομέρειες στις χρεώσεις, όπως την ειδική φορολογία. Ακόμη και η έκθεση Πισσαρίδη αναγνωρίζει ότι οι Έλληνες καταναλωτές βάζουν βαθύτερα το χέρι στην τσέπη από τους Ευρωπαίους για να σερφάρουν στο ίντερνετ.
Τι έκανε η Κυβέρνηση; Μπόλικη επικοινωνία με μηδαμινή ουσία. Στην αρχη ο Πρωθυπουργός υποσχέθηκε ότι θα βάλει τάξη και οι εταιρείες προχώρησαν σε κάποια χριστουγεννιάτικα πακέτα το 2019. Στη συνέχεια μέσα στην πρώτη καραντίνα, ο αρμόδιος υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης υποσχέθηκε πακέτα για ευάλωτες ομάδες, στο πλαίσιο εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (!). Πριν λίγες ημέρες δε, κάλεσε τους πολίτες να μπαίνουν λιγότερο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για να μην υπερφορτώνεται το σύστημα! Και θα μπορούσαν όλα αυτά να ανήκουν σε κάποια κωμική σφαίρα, αλλά με νεότερα στοιχεία του φθινοπώρου, η Ελλάδα εξακολουθεί να παραμένει κατά 60% ακριβότερη σε σχέση με το μέσο όρο της ΕΕ και η δεύτερη ακριβότερη στον ΟΟΣΑ. Η κανονικότητα της ΝΔ κοστίζει κάτι παραπάνω.
Το πρόβλημα όμως είναι βαθύτερο. Η χώρα μας είναι ουραγός στην ΕΕ ως προς την συνδεσιμότητα, τις χαμηλές ταχύτητες, τις συχνές βλάβες. Δεν είναι τυχαίο ότι η τηλεκπαίδευση γίνεται σε διαφορετικά ωράρια για δημοτικό και γυμνάσιο-λύκειο, προφανώς γιατί δεν αντέχει το σύστημα. Την ώρα που πανηγυρίζουν για το gov.gr, ολόκληρες περιοχές μένουν εκτός σύνδεσης ή με χαμηλές ταχύτητες, χωρίς να γίνεται καμία αναφορά στις αναγκαίες επενδύσεις. Ταυτόχρονα, τα μερίδια αγοράς είναι κατοχυρωμένα από τις τρεις γνωστές εταιρείες, με αποτέλεσμα ο ανταγωνισμός να μη λειτουργεί. Η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων θα μπορούσε να δεσμεύσει το σχετικό φάσμα για να μπει νέος παίκτης στην αγορά.
Τα παραπάνω επισημαίνουν και οι ενώσεις καταναλωτών, που γίνονται καθημερινά αποδέκτες χιλιάδων καταγγελιών για χρεώσεις, ενοχλητικές διαφημίσεις, χαμηλές ταχύτητες. Μία μάλιστα εκ των τριών εταιρειών τηλεφωνίας αρνήθηκε να προχωρήσει σε διακανονισμούς υπερχρεωμένων καταναλωτών, παρά την πανδημία. Μόνο μετά από πιέσεις, η ΕΕΤΤ ενεργοποίησε στις 26.11.2020 τις διατάξεις του Εθνικού Κανονισμού Ανοιχτού Διαδικτύου για τις ταχύτητες στα σταθερά δίκτυα, που προβλέπει δικαίωμα αποζημίωσης του καταναλωτή, αν η πραγματική ταχύτητα σύνδεσης στο ίντερνετ είναι μικρότερη από την διαφημιζόμενη. Προφανώς όμως αυτο δεν αρκεί. Η ψηφιακή μετάβαση στην Ελλάδα γίνεται με βήματα χελώνας, χωρίς ανταγωνισμό, επιφανειακές μεταρρυθμίσεις, εις βάρος των καταναλωτών και τελικά με σκληρούς ταξικούς όρους, αφού όσοι δεν έχουν, μένουν εκτός. Στο Κίνημα Αλλαγής είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε να χαλάμε τη βολική σιωπή γύρω από αυτό το ζήτημα.
*Άρθρο μου στην εφημερίδα «KONTRA NEWS», 13/12/2020