Αρκετοί πιστεύουν – και βάσιμα – ότι για άλλη μια φορά καλούμαστε να ψηφίσουμε σε ένα πολιτικό σύστημα που περιορίζει τις επιλογές. Είτε από έλλειψη ισχυρής ηγεσίας και από πολιτική ατολμία, είτε από γενικευμένη διαπλοκή και ελεγχόμενη πληροφόρηση, το συμπέρασμα είναι ότι είναι δύσκολο για όσους δεν έχουν βιωματική ή επαγγελματική σχέση με την πολιτική να τοποθετηθούν με ενθουσιασμό στην αναμέτρηση της Κυριακής.
Οι συνάνθρωποί μας, οι οικογένειές μας, οι φίλοι μας που δεν ασχολούνται με την πολιτική -και αυτούς αφορά πρώτιστα η ουσία της πολιτικής- δυσπιστούν για τις πολιτικές διαδικασίες και απαξιώνουν την σημασία των εκλογών. Γιατί, πολύ απλά, κάθε επιλογή που λαμβάνεται και αφορά τη ζωή εκατομμυρίων Ελλήνων δεν φιλτράρεται μέσα από το πρίσμα της επιστημονικής ή επαγγελματικής διαστροφής, αλλά έχει αντίκρισμα στην καθημερινότητα μας, στο μισθό, στη σύνταξη, στα σκουπίδια, στην έλλειψη πρασίνου, στην ανυποληψία και τη βλακεία που εισβάλλει μέσα από τον τηλεοπτικό δέκτη στα σπίτια μας.
Πιστεύω όμως ότι οι έννοιες και οι αξίες δεν χάνουν το νόημά τους όταν σε αυτές εμείς οι ίδιοι προσδίδουμε περιεχόμενο. Όταν επιλέγουμε και υπερασπιζόμαστε την επιλογή μας, είτε αυτές είναι σε προσωπικό, είτε σε κοινωνικό-πολιτικό επίπεδο.
Επιλογή σημαίνει πλαίσιο. Σημαίνει βέβαια και συλλήβδην απόρριψη. Και τα δύο δεκτά. Όμως την επόμενη μέρα, θέλουμε να είμαστε κομμάτι μιας προοπτική ότι κάτι θα αλλάξει. Όχι μιας μαύρης εικόνας.
Η Ελλάδα έχει βρεθεί σε έναν άνευ προηγουμένου κατήφορο με ένα γενικευμένο αίσθημα ανυποληψίας, ανομίας, απάθειας, διαφθοράς και καχυποψίας. Το βλέπει και το διαπιστώνει κανείς, από το κλείσιμο της Βουλής μέχρι τη βρωμιά στους δρόμους και στα πεζοδρόμια, την εξαθλίωση των μεταναστών, τις τιμές στα καύσιμα, στην εικόνα της Ελλάδας στα διεθνή έντυπα. Δεν ισχυρίζομαι ότι η Νέα Δημοκρατία είναι η μητέρα όλων αυτών των κακών. Όμως διεκδίκησε και κέρδισε επανειλημμένα την εμπιστοσύνη των πολιτών. Και αυτήν την εμπιστοσύνη τη ζήτησε για να κυβερνήσει, να αλλάξει τα πράγματα, για να διαχειριστεί όσα καλά κληρονόμησε και να βάλει τέλος στις κακές συνήθειες της πασοκικής διακυβέρνησης.
Δεν θα σταθώ στο παραιτημένο κράτος, στη μετριότητα των στελεχών της, σε αριθμούς, δημόσιο χρέος, ρυθμό ανάπτυξης, επενδύσεις, σκάνδαλα κ.λπ. Αυτά είναι εμφανή και χιλιοειπωμένα και φυσικά θλιβερά, αν θυμηθεί κανείς την Ελλάδα του 2004. Πιστεύω ότι η ΝΔ τελικά κατάφερε να ρίξει τόσο χαμηλά τον πήχη, που μόνο κατάθλιψη προκαλεί πλέον η εικόνα ενός ιδρωμένου ηθικολόγου πρωθυπουργού να χτυπιέται στα μικρόφωνα επαναλαμβάνοντας χιλιοειπωμένες μανιέρες και μοιράζοντας αφειδώς δημόσιο χρήμα σε ΜΜΕ και εταιρίες συμβούλων για να παραμορφώνει την πραγματικότητα.
Είναι τόσο εμφανής η απόπειρα να κρατηθεί στην εξουσία με κάθε κόστος -ακόμη και μέσα στην οικονομική κρίση- που είναι τουλάχιστον προσβλητικό για κάθε στοιχειωδώς μορφωμένο ή ενημερωμένο πολίτη.
Επίσης, κατάφεραν κάτι άλλο. Κατάφεραν να εισάγουν μια νέου τύπου αλαζονεία. Μια αλαζονεία που εκφράζεται με τη λογική «το ΠΑΣΟΚ φταίει», «οι άλλοι συνωμοτούν», «αναλαμβάνουμε την πολιτική ευθύνη, αλλά δεν παραιτούμαστε» κ.λπ, η οποία μπροστά στην αλαζονεία πλούτου και ανέλιξης στελεχών του ΠΑΣΟΚ ωχριά. Γιατί είναι μια αλαζονεία που προσβάλλει ευθέως και χωρίς περιστροφές αυτό που δικαιούται να κάνει ο πολίτης. Να κρίνει και να θυμάται.
Από την άλλη, θα ήθελα να έχω μπροστά μου μια ελπιδοφόρα εναλλακτική πρόταση που να θέλω να γίνω κομμάτι της, όπως εκατομμύρια πολίτες των ΗΠΑ που αγκάλιασαν την υπόσχεση και την ελπίδα που έφερε ο νέος πρόεδρος.
Θα ήθελα να υπάρχει μια δυνατή κεντροαριστερά που να πείθει ότι βλέπει μπροστά και δεν διστάζει να συγκρούεται με ράθυμα, κατεστημένα και ύποπτα φαινόμενα του παρελθόντος.
Θα ήθελα περισσότερη τόλμη, τώρα ειδικά που ο πήχης έχει πέσει τόσο χαμηλά και κάθε πολίτης αδημονεί κυριολεκτικά να γαντζωθεί από ένα νέο όραμα, μια νέα υπόσχεση, έστω και μια πραγματιστικού τύπου πολιτική πρόταση.
Θα ήθελα να ακούσω περισσότερα για τη σχέση της χώρας μας με την Ευρώπη και πώς η πρόοδος της δεύτερης εγγυάται ένα καλύτερο μέλλον για την πρώτη. Θα ήθελα από τον κ. Παπανδρέου που εκφράζει έναν ειλικρινή κοινωνικό και πολιτικό φιλελευθερισμό να δώσει μεγαλύτερη έμφαση σε προτάσεις, σε όραμα και να αφήσει στην άκρη τα σκάνδαλα, τη μικροπολιτική, τα τσιτάτα. Να τολμήσει, γιατί τώρα είχε μια μεγάλη ευκαιρία, να μιλήσει απευθείας στα μεσαία στρώματα που δυσπιστούν, απογοητεύονται, όμως αναζητούν το καινούριο.
Η προεκλογική στρατηγική του ΠΑΣΟΚ ελέγχεται για τα διλήμματα, τις μεταστροφές, την έλλειψη καθαρής στρατηγικής, τον ξύλινο λόγο που ξεπροβάλλει εκεί που θα μπορούσε να ξεχαστεί για πάντα. Όπως είπε εύστοχα και ένας φίλος μου, ενώ το ΠΑΣΟΚ και ιδιαίτερα ο κ. Παπανδρέου ως πρώην υπουργός εξωτερικών έχουν στο βιογραφικό τους μια σπουδαία λίστα εθνικών επιτευγμάτων, όχι μόνο δεν τα διαφήμισαν, αλλά άφησαν τη ΝΔ να νεκρανασταίνει τον «μεγάλο» Καραμανλή και να προβάλει video clip με τα «τουριστικά» ταξίδια του νυν πρωθυπουργού στο εξωτερικό.
Όμως το ΠΑΣΟΚ έχει θέσεις για την Ευρώπη. Και τα έχει πάει αρκετά καλά στη διεθνή εκπροσώπηση της χώρας. Έχει κυβερνητικό πρόγραμμα και δουλεύει για αυτό -ενώ η ΝΔ δεν έχει τίποτα από τα δύο. Θυμίζω ότι έχει και μια παγκόσμια πρωτοτυπία: κέρδισε τις εκλογές του 2007 χωρίς πρόγραμμα.
Τελικά, αν συνθέσει κανείς αρκετές από τις εξαγγελίες του ΠΑΣΟΚ, της «δράσης», των «οικολόγων», της «φιλελεύθερης συμμαχίας», των ανανεωτικών του ΣΥΡΙΖΑ και των «δημοκρατικών», αλλά και τη σαφήνεια και τις προθέσεις της κ. Γιαννάκου και κάποιων άλλων στελεχών της ΝΔ, να δει φως στο τούνελ, ένα υβρίδιο υπεύθυνου πολιτικού λόγου από ειλικρινείς μεταρρυθμιστικές προθέσεις.
Όμως αυτήν τη στιγμή σημασία έχει να σταλεί ένα μήνυμα σε αυτούς που διαχειρίζονται την καθημερινότητά μας και δυστυχώς, την υποβαθμίζουν.
Για μένα, αυτήν τη στιγμή, έχει μεγαλύτερη σημασία να αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση προκειμένου να φύγει αυτή η κυβέρνηση και η νοοτροπία που την συνοδεύει. Να κλονιστεί η αλαζονεία, η διαπλοκή, η μετριότητα, η προσβολή της αισθητικής, της νοημοσύνης, του επιπέδου ζωής όλων μας. Να «πονέσει» η χειρότερη κυβέρνηση της μεταπολίτευσης και να λάβει το σινιάλο ότι πρέπει σιγά σιγά να τα μαζεύει. Και στην παρούσα φάση, αυτό θα γίνει μόνο αν στηριχθεί το ΠΑΣΟΚ. ‘Αλλωστε είμαι βέβαιος ότι το αποτέλεσμα των εκλογών θα έχει πολλαπλά μηνύματα για όλους. Και για νικητές και για ηττημένους.
Ειδικά οι νικητές θα πρέπει να βάλουν τον πήχη ψηλότερα και να προβληματιστούν. Γιατί πρώτον, εχθρός τους δεν είναι ο δεύτερος, αλλά ο κακός τους εαυτός. Και δεύτερον, γιατί η μεγάλη αλλαγή προφανώς και δεν έχει έρθει ακόμη.
Οι συνάνθρωποί μας, οι οικογένειές μας, οι φίλοι μας που δεν ασχολούνται με την πολιτική -και αυτούς αφορά πρώτιστα η ουσία της πολιτικής- δυσπιστούν για τις πολιτικές διαδικασίες και απαξιώνουν την σημασία των εκλογών. Γιατί, πολύ απλά, κάθε επιλογή που λαμβάνεται και αφορά τη ζωή εκατομμυρίων Ελλήνων δεν φιλτράρεται μέσα από το πρίσμα της επιστημονικής ή επαγγελματικής διαστροφής, αλλά έχει αντίκρισμα στην καθημερινότητα μας, στο μισθό, στη σύνταξη, στα σκουπίδια, στην έλλειψη πρασίνου, στην ανυποληψία και τη βλακεία που εισβάλλει μέσα από τον τηλεοπτικό δέκτη στα σπίτια μας.
Πιστεύω όμως ότι οι έννοιες και οι αξίες δεν χάνουν το νόημά τους όταν σε αυτές εμείς οι ίδιοι προσδίδουμε περιεχόμενο. Όταν επιλέγουμε και υπερασπιζόμαστε την επιλογή μας, είτε αυτές είναι σε προσωπικό, είτε σε κοινωνικό-πολιτικό επίπεδο.
Επιλογή σημαίνει πλαίσιο. Σημαίνει βέβαια και συλλήβδην απόρριψη. Και τα δύο δεκτά. Όμως την επόμενη μέρα, θέλουμε να είμαστε κομμάτι μιας προοπτική ότι κάτι θα αλλάξει. Όχι μιας μαύρης εικόνας.
Η Ελλάδα έχει βρεθεί σε έναν άνευ προηγουμένου κατήφορο με ένα γενικευμένο αίσθημα ανυποληψίας, ανομίας, απάθειας, διαφθοράς και καχυποψίας. Το βλέπει και το διαπιστώνει κανείς, από το κλείσιμο της Βουλής μέχρι τη βρωμιά στους δρόμους και στα πεζοδρόμια, την εξαθλίωση των μεταναστών, τις τιμές στα καύσιμα, στην εικόνα της Ελλάδας στα διεθνή έντυπα. Δεν ισχυρίζομαι ότι η Νέα Δημοκρατία είναι η μητέρα όλων αυτών των κακών. Όμως διεκδίκησε και κέρδισε επανειλημμένα την εμπιστοσύνη των πολιτών. Και αυτήν την εμπιστοσύνη τη ζήτησε για να κυβερνήσει, να αλλάξει τα πράγματα, για να διαχειριστεί όσα καλά κληρονόμησε και να βάλει τέλος στις κακές συνήθειες της πασοκικής διακυβέρνησης.
Δεν θα σταθώ στο παραιτημένο κράτος, στη μετριότητα των στελεχών της, σε αριθμούς, δημόσιο χρέος, ρυθμό ανάπτυξης, επενδύσεις, σκάνδαλα κ.λπ. Αυτά είναι εμφανή και χιλιοειπωμένα και φυσικά θλιβερά, αν θυμηθεί κανείς την Ελλάδα του 2004. Πιστεύω ότι η ΝΔ τελικά κατάφερε να ρίξει τόσο χαμηλά τον πήχη, που μόνο κατάθλιψη προκαλεί πλέον η εικόνα ενός ιδρωμένου ηθικολόγου πρωθυπουργού να χτυπιέται στα μικρόφωνα επαναλαμβάνοντας χιλιοειπωμένες μανιέρες και μοιράζοντας αφειδώς δημόσιο χρήμα σε ΜΜΕ και εταιρίες συμβούλων για να παραμορφώνει την πραγματικότητα.
Είναι τόσο εμφανής η απόπειρα να κρατηθεί στην εξουσία με κάθε κόστος -ακόμη και μέσα στην οικονομική κρίση- που είναι τουλάχιστον προσβλητικό για κάθε στοιχειωδώς μορφωμένο ή ενημερωμένο πολίτη.
Επίσης, κατάφεραν κάτι άλλο. Κατάφεραν να εισάγουν μια νέου τύπου αλαζονεία. Μια αλαζονεία που εκφράζεται με τη λογική «το ΠΑΣΟΚ φταίει», «οι άλλοι συνωμοτούν», «αναλαμβάνουμε την πολιτική ευθύνη, αλλά δεν παραιτούμαστε» κ.λπ, η οποία μπροστά στην αλαζονεία πλούτου και ανέλιξης στελεχών του ΠΑΣΟΚ ωχριά. Γιατί είναι μια αλαζονεία που προσβάλλει ευθέως και χωρίς περιστροφές αυτό που δικαιούται να κάνει ο πολίτης. Να κρίνει και να θυμάται.
Από την άλλη, θα ήθελα να έχω μπροστά μου μια ελπιδοφόρα εναλλακτική πρόταση που να θέλω να γίνω κομμάτι της, όπως εκατομμύρια πολίτες των ΗΠΑ που αγκάλιασαν την υπόσχεση και την ελπίδα που έφερε ο νέος πρόεδρος.
Θα ήθελα να υπάρχει μια δυνατή κεντροαριστερά που να πείθει ότι βλέπει μπροστά και δεν διστάζει να συγκρούεται με ράθυμα, κατεστημένα και ύποπτα φαινόμενα του παρελθόντος.
Θα ήθελα περισσότερη τόλμη, τώρα ειδικά που ο πήχης έχει πέσει τόσο χαμηλά και κάθε πολίτης αδημονεί κυριολεκτικά να γαντζωθεί από ένα νέο όραμα, μια νέα υπόσχεση, έστω και μια πραγματιστικού τύπου πολιτική πρόταση.
Θα ήθελα να ακούσω περισσότερα για τη σχέση της χώρας μας με την Ευρώπη και πώς η πρόοδος της δεύτερης εγγυάται ένα καλύτερο μέλλον για την πρώτη. Θα ήθελα από τον κ. Παπανδρέου που εκφράζει έναν ειλικρινή κοινωνικό και πολιτικό φιλελευθερισμό να δώσει μεγαλύτερη έμφαση σε προτάσεις, σε όραμα και να αφήσει στην άκρη τα σκάνδαλα, τη μικροπολιτική, τα τσιτάτα. Να τολμήσει, γιατί τώρα είχε μια μεγάλη ευκαιρία, να μιλήσει απευθείας στα μεσαία στρώματα που δυσπιστούν, απογοητεύονται, όμως αναζητούν το καινούριο.
Η προεκλογική στρατηγική του ΠΑΣΟΚ ελέγχεται για τα διλήμματα, τις μεταστροφές, την έλλειψη καθαρής στρατηγικής, τον ξύλινο λόγο που ξεπροβάλλει εκεί που θα μπορούσε να ξεχαστεί για πάντα. Όπως είπε εύστοχα και ένας φίλος μου, ενώ το ΠΑΣΟΚ και ιδιαίτερα ο κ. Παπανδρέου ως πρώην υπουργός εξωτερικών έχουν στο βιογραφικό τους μια σπουδαία λίστα εθνικών επιτευγμάτων, όχι μόνο δεν τα διαφήμισαν, αλλά άφησαν τη ΝΔ να νεκρανασταίνει τον «μεγάλο» Καραμανλή και να προβάλει video clip με τα «τουριστικά» ταξίδια του νυν πρωθυπουργού στο εξωτερικό.
Όμως το ΠΑΣΟΚ έχει θέσεις για την Ευρώπη. Και τα έχει πάει αρκετά καλά στη διεθνή εκπροσώπηση της χώρας. Έχει κυβερνητικό πρόγραμμα και δουλεύει για αυτό -ενώ η ΝΔ δεν έχει τίποτα από τα δύο. Θυμίζω ότι έχει και μια παγκόσμια πρωτοτυπία: κέρδισε τις εκλογές του 2007 χωρίς πρόγραμμα.
Τελικά, αν συνθέσει κανείς αρκετές από τις εξαγγελίες του ΠΑΣΟΚ, της «δράσης», των «οικολόγων», της «φιλελεύθερης συμμαχίας», των ανανεωτικών του ΣΥΡΙΖΑ και των «δημοκρατικών», αλλά και τη σαφήνεια και τις προθέσεις της κ. Γιαννάκου και κάποιων άλλων στελεχών της ΝΔ, να δει φως στο τούνελ, ένα υβρίδιο υπεύθυνου πολιτικού λόγου από ειλικρινείς μεταρρυθμιστικές προθέσεις.
Όμως αυτήν τη στιγμή σημασία έχει να σταλεί ένα μήνυμα σε αυτούς που διαχειρίζονται την καθημερινότητά μας και δυστυχώς, την υποβαθμίζουν.
Για μένα, αυτήν τη στιγμή, έχει μεγαλύτερη σημασία να αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση προκειμένου να φύγει αυτή η κυβέρνηση και η νοοτροπία που την συνοδεύει. Να κλονιστεί η αλαζονεία, η διαπλοκή, η μετριότητα, η προσβολή της αισθητικής, της νοημοσύνης, του επιπέδου ζωής όλων μας. Να «πονέσει» η χειρότερη κυβέρνηση της μεταπολίτευσης και να λάβει το σινιάλο ότι πρέπει σιγά σιγά να τα μαζεύει. Και στην παρούσα φάση, αυτό θα γίνει μόνο αν στηριχθεί το ΠΑΣΟΚ. ‘Αλλωστε είμαι βέβαιος ότι το αποτέλεσμα των εκλογών θα έχει πολλαπλά μηνύματα για όλους. Και για νικητές και για ηττημένους.
Ειδικά οι νικητές θα πρέπει να βάλουν τον πήχη ψηλότερα και να προβληματιστούν. Γιατί πρώτον, εχθρός τους δεν είναι ο δεύτερος, αλλά ο κακός τους εαυτός. Και δεύτερον, γιατί η μεγάλη αλλαγή προφανώς και δεν έχει έρθει ακόμη.