Τετριμμένο το πρώτο ερώτημα, αλλά αναγκαίο: Γιατί ο Κυριάκος Μητσοτάκης διατηρεί απολύτως την πολιτική και την ιδεολογική ηγεμονία, δυο χρόνια μετά τις εκλογές;
Η Νέα Δημοκρατία είχε μια διττή στρατηγική: από τη μία στρατολογώντας στελέχη που κάποτε ήταν στο ΠΑΣΟΚ δημιούργησε μια ψευδαίσθηση “κεντρόφιλου” κόμματος. Από την άλλη, εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο τον χαμηλό πήχη που άφησε ο ΣΥΡΙΖΑ στη λειτουργία των θεσμών και της δημοκρατίας. Ο κορωνοϊός απελευθέρωσε την καθεστωτική λογική της Δεξιάς που, όπως την περίοδο 2004-2009, “αγόρασε” με κρατικό χρήμα τη στήριξη μεγάλων ΜΜΕ, εξοβέλισε σχεδόν την αντιπολίτευση από την πρωϊνή ζώνη, προπαγάνδισε στην κοινή γνώμη την υπεροχή των ειδικών εις βάρος των πολιτικών και αποσιώπησε τα τεράστια λάθη της στην διαχείριση της πανδημίας.
Ενδεικτικό αυτής της κατάστασης, είναι το εξής: όταν τον Μάρτιο η πανδημία θέριζε και τα εμβόλια δεν ερχόντουσαν, οι δημοσκοπήσεις είχαν εξαφανιστεί. Τώρα, με την ελπίδα του εμβολίου, επανεμφανίστηκαν δριμύτερες για να επιβεβαιώνουν κάθε δυο μέρες το προβάδισμα που αναφέρετε. Όπως είχε πει κάποτε ο Κώστας Σημίτης, από ένα σημείο και μετά, οι απανωτές δημοσκοπήσεις χρησιμοποιούνται περισσότερο ως εργαλείο προπαγάνδας ενός συγκεκριμένου πολιτικού συσχετισμού, παρά ως μέσο αποτύπωσης των τάσεων της κοινής γνώμης.
Φυσικά, βοηθά και ο ΣΥΡΙΖΑ με τη στάση του και τους αναχρονισμούς που κουβαλά ο κ. Τσίπρας και η ηγετική του ομάδα. Πιστεύουν στη συνταγή του “ώριμου φρούτου” ή έχουν αυτοχριστεί ηγέτες ενός ακατέργαστου “αντιδεξιού” μετώπου χωρίς να κατανοούν την πολυπλοκότητα της σημερινής κοινωνίας. Η αντιπολιτευτική τους στάση στην ουσία ενισχύει την εξουσία τη ΝΔ.
Το Μαξίμου δείχνει να επιδιώκει την ανασυγκρότηση του αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου. Προσδοκώντας προφανώς στο ΚΙΝΑΛ ή τουλάχιστον σε στελέχη του χώρου…
Η Δεξιά γνωρίζει πως να κυβερνά αντιπολιτευόμενη καλύτερα απ’ όλους. Τα ίδια έκανε και ο Μητσοτάκης ο πρεσβύτερος και ο Κώστας Καραμανλής. Το πισωγύρισμα που ζει η ελληνική κοινωνία κάθε φορά που κυβερνά η ΝΔ οφείλεται στην προσπάθειά της να “αποπολιτικοποιήσει” την πολιτική, ώστε ο πολίτης να πιστεύει ότι είναι μόνο θέμα προσώπων, ήθους ή δήθεν τεχνοκρατικής επάρκειας, όπως βλέπουμε τώρα. Τι μας λένε τα στελέχη του, νεότερης και παλαιότερης κοπής; Ότι δεν υπάρχει πια η διάκριση Αριστερά – Δεξιά.
Και μετά φέρνουν ένα εργασιακό νομοσχέδιο που γλιτώνει τους εργοδότες από υπερωρίες ή ιδρύουν αστυνομικά τμήματα μέσα στα πανεπιστήμια! Αν με τέτοιες επιλογές υπάρχουν δικά μας, που θέλουν να κάνουν καριέρα στη ΝΔ, “χαλάλι τους”. Δεν το πιστεύω όμως. Γιατί η ελληνική κοινωνία έχει αποδείξει ότι προχωρά πολύ πιο γρήγορα από τα κόμματα τα τελευταία χρόνια. Ένα τέτοιο ψευδοδίλημμα με πρώτο συνθετικό το “αντί” δεν είναι απάντηση στα προβλήματα. Αλλά ένα χαντάκι για να πέσουμε μέσα και να αποφύγουμε να τα λύσουμε. Και έχουμε πολλά, γιατί βρισκόμαστε σε μια ιστορική, μεταβατική εποχή με ραγδαίους μετασχηματισμούς και υψηλό ρίσκο για τους πολλούς. Η κεντροαριστερά έχει τα ραντάρ, τη γνώση και τις κοινωνικές ρίζες για να τα αντιμετωπίσει.
Η αυτόνομη πορεία που υιοθετήσατε σημαίνει ότι το ΚΙΝΑΛ δεν μπαίνει σε καμία κυβέρνηση εάν δεν υπάρχει αυτοδυναμία;
Τα κόμματα που λειτουργούν θεσμικά, όπως εμείς, χαράσσουν μια πολιτική στρατηγική μέσω των συνεδρίων τους και των αποφάσεων των πολιτικών τους οργάνων, μέχρι τις επόμενες εκλογές. Στην δική μας περίπτωση αυτό σημαίνει στρατηγική αυτονομία, ιδεολογική και πολιτική ετοιμότητα, οργανωτική προσαρμογή στις ανάγκες της νέας εποχής, επαναφορά της παράταξης σε πρωταγωνιστικό ρόλο. Με δυο λόγια, το Κίνημα Αλλαγής δεν είναι και δεν θα γίνει συμπλήρωμα ή ουρά κανενός. Αν οι μετεκλογικές συνθήκες το απαιτήσουν, εμείς θα έχουμε πρόγραμμα προοδευτικής διακυβέρνησης, βάσει του οποίου ενδεχομένως να συζητήσουμε. Αλλά αυτό είναι απλά ένα σενάριο. Θα αποφασιστεί και θα αποσαφηνιστεί υπό το φως των νέων συνθηκών, όχι των σημερινών.
Σε κυβέρνηση με τη Νέα Δημοκρατία μπορείτε να συμμετέχετε;
Μπορεί η ζωή να είναι γεμάτη εκπλήξεις και ανατροπές, αλλά η σημερινή ιδεολογική και πολιτική φυσιογνωμία του Κινήματος, η εμπειρία των συγκυβερνήσεων στο παρελθόν και το αποτύπωμά τους στην εκλογική κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ, η εντολή που λάβαμε το 2019, αλλά κυρίως, τα έργα και οι ημέρες της Νέας Δημοκρατίας του κ. Μητσοτάκη, δεν αφήνουν περιθώρια για μια τέτοια συνύπαρξη. Οι συνθήκες που επέβαλαν τις συγκυβερνήσεις των περιόδων 2011-2015 ήταν ιδιαίτερες και επιβλήθηκαν από το υπαρκτό σενάριο της οικονομικής και κοινωνικής κατάρρευσης τότε.
Γιατί κατά τη γνώμη σας δεν κερδίζει το ΚΙΝΑΛ δυο χρόνια τώρα;
Εξαρτάται τι εννοούμε με την λέξη “κερδίζει”. Αν εννοείτε σε δημοσκοπική επιρροή, οι χειρότερες έρευνες μας δείχνουν στα ποσοστά του 2019, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ, πχ, έχει χάσει περίπου το ⅓ της δύναμής του. Αλλά ακόμη κ αν δεχτούμε ότι δεν ανεβαίνουμε, οφείλουμε να έχουμε στην εξίσωση ότι ο πολιτικός χρόνος έχει “παγώσει” εξαιτίας της πανδημίας, δεν υπάρχουν για την ώρα μεγάλες κοινωνικές και οικονομικές μεταβολές που να καθοδηγούν ανακατατάξεις πολιτικής ισχύος. Ζούμε εδώ και ενάμιση χρόνο χωρίς πραγματική εξωστρέφεια, χωρίς επαφή με τους πολίτες και τα στελέχη μας, χωρίς κανονικές συγκεντρώσεις και συζητήσεις, παρά τον ραγδαίο ψηφιακό μετασχηματισμό της οργάνωσης και της επικοινωνίας του Κινήματος. Και φυσικά, ας μην κρυβόμαστε, περισσότερα “χτυπήματα” στον Τύπο αφορούν στα εσωκομματικά μας, παρά στις σημαντικές μας πολιτικές πρωτοβουλίες, πχ. για το περιβάλλον, την εργασία, το ΕΣΥ, την πανδημία. Και φυσικά, λίγοι τολμούν να ψελλίσουν ότι πολλοί από τους δήθεν λαγούς που βγάζει ο κ. Μητσοτάκης από το μανίκι (πχ “Πράσινο Πιστοποιητικό”) έχουν προταθεί από εμάς μήνες πριν. Όταν η κοινωνία επανέλθει σε συνθήκες φυσιολογικής καθημερινής λειτουργίας, όταν ο φόβος του θανάτου φύγει πάνω από τις ζωές μας, οι πολίτες θα ψάξουν νέες απαντήσεις στα προβληματικά κοινωνικά δεδομένα που θα τους έχει κληροδοτήσει η πανδημική διακυβέρνηση της ΝΔ.
Τι σας φοβίζει περισσότερο ενόψει της εκλογής ηγεσίας στο κόμμα σας; Τι θα πρέπει να αποφευχθεί;
Δεν με φοβίζει κάτι. Απεναντίας, είμαι αισιόδοξος γιατί κάθε εσωκομματική διαδικασία επανεπιβεβαιώνει ότι έχουμε ρίζες στην κοινωνία και εξακολουθούμε να κουβαλάμε προσδοκίες ενός σημαντικού τμήματος της. Και είμαι βέβαιος ότι όσοι σήμερα αγωνίζονται κάτω από τη σημαία του Κινήματος Αλλαγής, ανεξάρτητα από το βεληνεκές των φιλοδοξιών τους, αγαπούν τον χώρο και αγωνιούν για το μέλλον του. Είναι στο χέρι μας να βοηθήσουμε όλοι με τα λόγια και τις πράξεις μας, ώστε να οδηγηθούμε ενωμένοι στις εσωκομματικές κάλπες, σε μια υποδειγματική δημοκρατική διαδικασία που θα γίνει πόλος έλξης για δεκάδες χιλιάδες πολίτες και σημείο αναφοράς στην πολιτική μας ζωή.
Το πολιτικό στίγμα της επόμενης ημέρας του ΚΙΝΑΛ ποιο θα πρέπει να είναι κατά τη γνώμη σας;
Υπάρχει το εξής παράδοξο. Η σοσιαλδημοκρατία κινδυνεύει να μετατραπεί σε μικρή συμπληρωματική πολιτική δύναμη σε όλη την Ευρώπη, ενώ οι πολιτικές της δικαιώνονται και διαποτίζουν οριζόντια τα κοινωνικά αιτήματα στην μεταπανδημική εποχή. Πχ, πριν την πανδημία, πολλοί σνόμπαραν το ΕΣΥ. Σήμερα είναι σημείο αναφοράς για όλους. Το ερώτημα λοιπόν δεν είναι πως θα επανεφευρεθούμε ιδεολογικά ή αξιακά, αλλά πώς θα συνδεθούμε ξανά με αυτά τα αιτήματα, ιδιαίτερα σε κοινωνίες που πολώνονται στα άκρα, εξαιτίας της έντασης που προκαλεί η αποδυνάμωση της εργασίας, η μετανάστευση, η κλιματική κρίση, το δημόσιο χρέος, ο αυταρχισμός, οι πολυεπίπεδες ανισότητες. Και επειδή πλέον στις κυρίαρχες παραγωγικές ηλικίες βρίσκονται όλο και περισότεροι πλέον πολίτες που δεν κουβαλούν ισχυρές μνήμες από εμβληματικά πολιτικά γεγονότα, έχουν αλλάξει αρκετές δουλειές και ψηφίσει διαφορετικά κόμματα στη ζωή τους, έχουν περάσει δύο κρίσεις, έχουν συμβιβαστεί ότι θα ζουν με λιγότερα, νοιάζονται για το περιβάλλον και τη φύση κ.α., το σχήμα “αριστερά- δεξιά” ενδεχομένως να μην τους πολυπείθει. Να γιατί, πχ, μπορούμε να γίνουμε μπροστάρηδες στον αγώνα για το περιβάλλον, την εξάλειψη της φτώχειας, τον εκδημοκρατισμό της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, τη συμπερίληψη των αδύναμων και ευάλωτων στην κοινωνική και οικονομική ζωή με πλήρη δικαιώματα. Πολλά επιμέρους δίκαια αιτήματα εμπλουτίζουν τις αξίες μας, δεν τις απειλούν. Μόνο έτσι θα χτίζουμε διαρκώς νέες κοινωνικές συμμαχίες, θα νιώθουμε και θα εκφράζουμε τον παλμό της νέας εποχής. Να γιατί είμαστε το μοναδικό κόμμα που κατέθεσε πρόταση για τη νέα κλιματική νομοθεσία, να γιατί αφιερώνουμε αυτήν την εβδομάδα στο περιβάλλον και τη μάχη ενάντια στην κλιματική κρίση με δράσεις, παρεμβάσεις, συζητήσεις. Καλούμε τους πολίτες να ‘μπουν στο κλίμα’ και να συμμετάσχουν.
Φήμες, πάντως, επιμένουν πως η Φώφη Γεννηματά, αν και η ίδια το δηλώνει σε όλους τους τόνους, δεν θα είναι τελικά υποψήφια. Γιατί αυτές οι φήμες;
Η κ. Γεννηματά έχει πει με σαφήνεια – πιο πρόσφατα στο Φόρουμ των Δελφών – ότι θα διεκδικήσει εκ νέου την ηγεσία του Κινήματος. Για τις φήμες περί του αντιθέτου, θα πρότεινα να ρωτήσετε αυτούς που τις διακινούν.
Συνέντευξη του Παναγιώτη Βλάχου, Γραμματέα Επικοινωνίας του Κινήματος Αλλαγής στο site «ieidiseis.gr»